W dniu 7 marca 2019 r. przedstawiciele Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Dąbrowie Górniczej przeprowadzili w SP nr 4 ocenę obciążenia uczniów ciężarem tornistrów. Zważono 278 uczniów oraz ich tornistry. Pomiarów dokonano w gabinecie pomocy przedmedycznej we wszystkich klasach. Ocenie poddano dwa pomiary, jeden to ciężar ciała ucznia, drugi jego spakowanego tornistra. Następnie obliczono normy obciążenia ciała ciężarem tornistra: niską, tj. 10% oraz 15% jako wysoką. Ważony był tornister wraz z całą zawartością, którą uczeń przyniósł do szkoły.
Z przeprowadzonych badań wynika, że w przypadku 13% dzieci w szkole ciężar tornistra przekraczał zalecaną wartość. Problem ten dotyka zwłaszcza uczniów klas I- V. Uczniowie mieli w tornistrach nie tylko podręczniki i zeszyty do nauki w danym dniu ale wiele osobistych, zbędnych przedmiotów. Okazało się, że osoby u których waga tornistra przekroczyła ustaloną normę miały np.: dwa duże piórniki, dodatkowe notatniki, pamiętniki, materiały plastyczne, obuwie zmienne, termosy, butelki z napojami w tym niektóre o pojemności 1,5 litra, pojemniki z drugim śniadaniem, maskotki, zabawki, podręczniki do zajęć wg. planu z poprzedniego dnia, a nawet tablet.
Zgodnie z zaleceniami tornister:
- nie powinien ważyć więcej niż 10-15% masy ciała ucznia,
- powinien posiadać usztywnioną ściankę przylegającą do pleców,
- jego ciężar powinien być rozłożony równomiernie,
- powinien mieć równe, szerokie szelki,
- tornister należy nosić na obu ramionach i ważne jest aby długość szelek umożliwiała swobodne wkładanie i zdejmowanie, jednocześnie zapewniając jak najlepsze przyleganie tornistra do pleców.
Ciężki tornister może powodować nasilenie bólu pleców, bolesne napięcia w mięśniach i stawach, bóle bioder i kolan, zmniejszenie pojemności płuc, sprzyjać kształtowaniu nieprawidłowej statyki ciała i w efekcie prowadzić do skrzywienia kręgosłupa. Część uczniów posiada tornistry, które same dużo ważą- nieodpowiedni materiał, z jakiego został wykonany tornister, stalowe elementy, kółka (waga pustego tornistra waha się od 0,5 do 2 kg). Noszenie nieodpowiedniego plecaka wymusza nieprawidłową postawę – pochylanie sylwetki do przodu, a także bóle w okolicach karku. Nadmierne obciążenie źle wpływa również na ramiona, które są nieprzystosowane do noszenia ciężarów.
Konieczne jest kontrolowanie przez rodziców zawartości tornistra, aby zapobiec zabieraniu przez uczniów zbędnych rzeczy. Rodzice powinni wyrobić u swoich dzieci nawyk sprawdzania zawartości tornistra i pakowania go zgodnie z planem lekcji na dzień następny. Aby zapobiegać dysfunkcjom układu ruchu – oprócz prawidłowo dobranego i spakowanego tornistra – należy zapewnić dzieciom odpowiednią aktywność fizyczną, a także właściwe stanowisko do nauki. Ważne jest wyrobienie zdrowych i odpowiednich nawyków umożliwiających zachowanie symetrii ciała przy wykonywaniu czynności ruchowych i statycznych, np. przy oglądaniu telewizji, pracy z komputerem lub odrabianiu lekcji.
